Człowiek od tysięcy lat wie, że kontakt z naturą wpływa na jego samopoczucie. Piękne widoki, zapach świeżego powietrza, ciepło promieni słońca, szmer strumyka – to wszystko działa kojąco. Zapominamy wtedy o zmartwieniach, odprężamy się i zaczynamy logiczniej myśleć. Kąpiele leśne to proces zanurzania się w atmosferze lasu i chłonięcia go wszystkimi zmysłami. Naukowcy zauważyli nawet, że energii dodaje nam bakteria Mycobacterium vaccae, powszechnie występująca w glebie.

Kąpiele leśne (jap. shinrin-yoku) to praktyka kontaktu ze środowiskiem leśnym korzystnie oddziałująca na zdrowie. Słowo “kąpiel” nawiązuje do metafory zanurzenia się w atmosferze lasu przy pomocy wszystkich zmysłów podczas powolnego, uważnego, zwykle milczącego spaceru.

Terapia przyrodą

Po raz pierwszy metoda shinrin-yoku opisana została w Japonii w latach 90. ub. wieku, gdzie przeprowadzono pierwsze badania naukowe potwierdzające jej skuteczność. Autorem terminu był Tomohide Akiyama, dyrektor Japońskiej Agencji Leśnictwa, którego celem było zachęcenie Japończyków, by odwiedzali lasy. W zestresowanym społeczeństwie japońskim kąpiele leśne szybko stały się popularnym modelem spędzania wolnego czasu.

Od tamtej pory powstało wiele badań, które opisują wpływ lasu na ludzi i ich samopoczucie. Już około godzinny uważny pobyt w lesie usprawni naszą odporność na cały następny tydzień. Spędzanie czasu na łonie natury obniża poziom hormonów stresu kortyzolu i adrenaliny. Zbawienny wpływ na człowieka mają tlen wydzielany przez drzewa, szum drzew i wiatru, dźwięki strumienia czy śpiew ptaków, ładne widoki oraz fitoncydy, czyli lotne związki aromatyczne wydzielane przez drzewa, które zwiększają aktywność komórek odpornościowych walczących z patogenami i nowotworami w naszym organizmie.

Spacery wśród drzew

Badania przeprowadzone w Japonii potwierdziły, że podczas kąpieli leśnych spada nam ciśnienia krwi. Osoby badane odczuwały wzrost komfortu, spokoju i odświeżenia. Dzięki spacerom w naturze człowiek przeżywa reset emocjonalny, wzrasta rozluźnienie ciała, spada uczucie niepokoju. Kąpiele leśne są skuteczne w każdej grupie wiekowej i o każdej porze roku, o ile warunki środowiskowe nie powodują dyskomfortu.

Będąc w lesie, obserwuj zmysłem wzroku piękno i wielkość drzew. Zmysłem słuchu rejestruj każdy szelest liści poruszanych na wietrze, śpiew ptaków, nawoływania zwierząt. Pod stopami poczuj piasek, kamienie, szyszki. Zachwyć się świeżym powietrzem i zapachem wydzielanym przez liście, korę, ściółkę leśną i wszelkie rośliny. Cisza i spokój natury to najlepsze co może spotkać człowieka uwikłanego w codzienne obowiązki cywilizacyjne.

Las jako przestrzeń relaksu

Wszystkie powyższe czynniki działają na nas uspokajająco i łagodzące na układ nerwowy.

Badania wykazały, że osoby, które regularnie spędzają czas na świeżym powietrzu mają większą zdolność koncentracji i wyższy poziom kreatywności. Zieleń, przestrzenie naturalne oraz naturalne światło stymulują działanie układu nerwowego, co wpływa na polepszenie samopoczucia i nastroju.

Relaks w lesie wspomaga odporność psychiczną. Osoby, które mają stały kontakt z naturą, wykazują większą odporność na stres i lepiej radzą sobie z trudnościami życiowymi. Przebywanie na zewnątrz sprzyja lepszemu postrzeganiu swoich problemów, co prowadzi do bardziej konstruktywnego radzenia sobie z nimi. Osoby uczestniczące w terapiach na łonie natury osiągają lepsze wyniki w zakresie redukcji objawów depresji.

Działanie przyrody na zdrowie

Według badań przeprowadzonych przez naukowców amerykańskich, średnia długość snu po dwóch godzinach spaceru wydłuża się o ok. 15 proc. Co ciekawe, większą poprawę przynosiły popołudniowe spacery. Były one bardziej skuteczne niż poranne.

Antystresowy wypoczynek powoduje wyraźny spadek liczby chorób układu sercowo-naczyniowego, np. nadciśnienia czy chorób wieńcowych. Pacjenci w szpitalach szybciej dochodzą do zdrowia, kiedy mają widok z okna na drzewa. Szybciej wyszli ze szpitala i potrzebowali mniej środków przeciwbólowych w czasie pobytu.

U dzieci spacery leśne zapobiegają zaburzeniom koncentracji uwagi i depresji, zwiększają kreatywność i pobudzają wyobraźnię. Zwiększa się też ich samoocena. Uważny pobyt w lesie pozytywnie wpływa na ich rozwój poznawczy i emocjonalny, kształtuje wrażliwość i empatię oraz pomaga w tworzeniu więzi z samym sobą.

Terapia przyrodą

Kąpiele leśne to również zauważenie, co dzieje się wokół nas i zwrócenie uwagi na to, jaki drogocenny wpływ ma to na nas. W ten sposób nie tylko wyciszamy umysł, dbamy o nasze ciało, ale również odzyskujemy lepszy kontakt z samym sobą. Metoda ta wpisuje się w koncepcję zielonej turystyki, której celem jest utrzymanie zrównoważonego rozwoju środowiska i wspieranie lokalnych społeczności.

W czasach rosnącej świadomości ekologicznej zielona turystyka staje się coraz bardziej popularna. Przez promowanie odpowiedzialnych praktyk turystycznych zielona turystyka może pomóc zmniejszyć negatywny wpływ tradycyjnej turystyki oraz zapewnić zrównoważony rozwój środowiska i społeczności.

Zielona turystyka

Rozwój infrastruktury turystycznej, takiej jak hotele i ośrodki wypoczynkowe często powoduje szkody dla środowiska, w tym wylesianie i zanieczyszczenie wody. Sprzeciwia się temu turystyka regeneracyjna, która aktywnie przyczynia się do przywracania ekosystemów i siedlisk, zwiększania różnorodności biologicznej i odporności środowiska.

Kluczową rolę w procesie podejmowania decyzji odgrywają społeczności lokalne, które dbają o to, aby turystyka zaspokajała ich potrzeby przy jednoczesnej ochronie dziedzictwa kulturowego.